Paarden-communicatie
De meeste paardeneigenaren weten inmiddels dat een paard niet letterlijk, woordelijk begrijpt wat wij zeggen, maar dat de intentie achter deze woorden of onze lichaamshouding de belangrijkste communicatie middelen zijn naar ons paard toe.
Ondanks dat de paarden ver zijn door gefokt, verder van de natuur af om samen met ons mensen te kunnen werken zien we toch een soort van “nervous system program”.. iets voorgeprogrammeerd in het zenuwstelsel, een automatisch reactie systeem die niet veel afwijkt van wat oorspronkelijk paarden in het wild doen/deden.
Dit gedrag is lastig te lezen, lastig te begrijpen en word dan ook regelmatig verkeerd geïnterpreteerd. Een paard zijn belangrijkste zintuig blijven de ogen. Als wij het zicht proberen te blokkeren en het paard ziet niet wat er aan de hand is zal deze enigszins nerveus reageren. Wij als mens reageren nerveus omdat ons paard gespannen is en het paard denkt dat er minstens iets heel ernstigs moet zijn. Het paard is zich er dus niet van bewust dat jij gespannen bent vanwege zijn of haar gedrag. Je paard zal nog meer willen zien, of proberen andere zintuigen in te zetten die iets minder goed ontwikkeld zijn.
Door dit gedrag te willen corrigeren vanuit een niet kloppende gedachtegang krijg je paarden die in hun communicatie alleen maar groter worden. Dit kan zich uiten in gedrag als wegrennen, maar ook schoppen. Waar wij dan, enigszins logisch, ook weer groter op reageren en we krijgen de vicieuze cirkel…
Als we onze paarden eerst laten kijken en oprecht besluiten, vanuit ons binnenste, dat iets niet spannend is zul je merken dat het paard zich daar ook bij neerlegt. Mits je een goede band hebt kunnen opbouwen met het paard of een natuurlijk overwicht qua leiderschap hebt. Een goed leiderschap begint bij het bewust zijn van de dingen om je heen en je emoties daarop af te stemmen. Als er reden voor paniek is, mag je gespannen raken.. als er in principe geen reden tot paniek is, haal diep adem en “blaas het via je tenen er weer uit”.
Als je naar een groep paarden kijkt.. is het je dan al eens opgevallen dat er altijd 1 oplettend is terwijl de rest rustig zijn ding doet? Op het moment dat het oplettende paard van binnen nerveus wordt zie je een verandering in de groep met paarden. Er gaat iets gebeuren….
Paarden communiceren met hele kleine signalen, om juist een roofdier niet alert te maken op hun bestaan… een paard wil het liefst altijd een beetje onzichtbaar zijn… Je hoort een paard alleen roepen, of echt geluid maken bij stress situaties. Ze willen graag gehoord worden. Herken je dit?
De kleine communicatiemiddelen die paarden gebruiken zijn het knipperen met hun ogen (en dan niet even om een vlieg weg te jagen bijv maar écht een knipper van het oog), het zwiepen van de staart, de oren, de lippen, de mimiek op hun gezicht…. Kleine veranderingen willen áltijd iets zeggen. Helaas zie ik veel dat er óf word gezegd “het hoort erbij, hij/zij doet dat altijd”. Als je paard iets altijd doet, is het dan gewoon? Of is het dat er standaard eigenlijk iets mis is en je paard je dit wil vertellen?
Wat gebeurd er als we kleine communicatie signalen pertinent blijven negeren door het weg te wuiven met “hij doet het altijd al” of doordat we het simpelweg niet zien of niet weten? Je paard word steeds groter en schreeuweriger in zijn of haar communicatie… kunnen we dat het paard kwalijk nemen? Mogen we dit paard bestempelen als agressief, onhandelbaar, problematisch?
Wat zou jij doen, als je meermaals iets vraagt en je krijgt geen reactie?
Zonder ook maar iemand te willen veroordelen op hun gevoel en hun natuurlijke reacties wil ik 2 voorbeelden aanhalen wat ik in de praktijk regelmatig tegenkom…
1. Iemand wil zijn paard uit de wei halen, het paard staat in een (kleine) groep. Het paard word weggeleid bij de rest van de groep om bijv. te gaan rijden en een ander paard komt er achteraan om even te kijken of alles wel goed gaat/komt. Het paard wil alleen onderzoeken wat er gaat gebeuren en misschien het paard wat weggeleid word ook wel een steuntje in de rug bieden. De persoon die met het paard loopt reageert meestal wat gespannen, soms gefrustreerd. Je paard gooit z’n hoofd wat hoger, wil kijken wat er gebeurd waardoor jij alleen maar meer gespannen word of gefrustreerd van waarom gaat dat paard niet gewoon weg? Herkenbaar?
Wat denk je dat deze gespannenheid of frustratie met je paard doet? Ziet jouw paard, en het andere paard, dit op dezelfde manier als jij? Of begrijpt je paard niet waarom jij, leider van jullie kleine kuddetje, ineens zo gespannen is? Je paard zal zn hoofd hoger houden om te kunnen ruiken en horen wat er om hun heen gebeurd… Als de leider zo gespannen is, dan Moet er toch wel iets anders zijn? Het paard word nog meer gespannen ,misschien sla je wel een keer het touw naar het andere (of je eigen) paard? Roep je een keer “hou nou eens op” of ga je overdreven snel door het draadje heen?
2. We gaan trailerladen. Je paard laad lastig.. Je hebt spanning want je moet om zo laat daar en daar zijn… Heeft jouw paard enig tijdsbesef in dit geval? Of voelt die spanning? Jij als leider van jullie mini kudde is gespannen, waarom? Ik zie niets, zegt het paard… alleen de trailer…
Zie je een verband tussen deze 2 voorbeelden?
Jij reageert agressief, angstig, groot op heel erg natuurlijk gedrag van je paard. Je paard merkt bij jou van binnen de spanning op, ook al roep je nog zo hard dat je deze niet hebt.. Je houd je paard in dat opzicht écht niet voor de gek.
Wat zou jij kunnen doen om deze situatie te verbeteren?
Ik wil graag een open gesprek hierover aangaan, zonder oordelen naar elkaar of naar het paard.
Kan je hulp gebruiken bij jouw specifieke situatie? Neem gerust contact op..